بهترین روش‌های چاپ پارچه
پارچه یک لایه نرم است که از الیاف و نخ‌های مصنوعی و طبیعی تشکیل می‌شود. روش‌های بافت پارچه به صورت بافت تاروپودی یا بافت حلقوی می‌باشد. انسان همواره به تنوع در دکوراسیون و پوشش گرایش دارد. از پارچه برای انواع لباس و ساخت وسایل خانه مانند مبل و دکوراسیون داخلی استفاده می‌شود. چینی‌ها برای اولین بار در جهان برای ایجاد تنوع و زیبایی اقدام به چاپ تصاویری روی پارچه‌ها کردند. این کار با استفاده از مهرهایی به اشکال زیبا به کمک رنگ و دست بدون دخالت دستگاه انجام می‌شد. قدیمی‌ترین چاپ روی پارچه، نوعی قلم‌کاری بر روی پارچه‌های چینی است که برای دکوراسیون استفاده می‌شدند. امروزه چاپ پارچه به روش‌هاب مختلف علی الخصوص چاپ دیجیتالی از ترکیب هنر مکانیکی و شیمیایی انجام می‌شود. دستگاه‌های مخصوصی رنگ را روی پارچه چاپ می‌کند. هدف از چاپ پارچه ایجاد الگوها و طرح‌های زیبا روی سطح انواع پارچه‌هاست. چاپ روی پارچه به دلیل تلاش برای ایجاد طراحی ظریف و زیبا و همچنین ثبات و ماندگاری رنگ‌ها از کارهای سخت به شمار می‌آید. در این مقاله قصد داریم شما را با بهترین روش‌های چاپ پارچه، انواع مختلف چاپ روی پارچه، عوامل موثر در قیمت چاپ روی پارچه و تاثیر شستشو بر رنگ چاپ آشنا کنیم.
1- انواع مختلف چاپ روی پارچه
به طور کلی چاپ پارچه به دو شکل انجام می‌شود.
- چاپ سنتی: در این نوع چاپ روی پارچه همه مراحل از رنگرزی تا چاپ کردن طرح با استفاده از رنگ و خشک کردن پارچه بدون دخالت هیچ دستگاهی به طور کامل با دست انجام می‌گیرد.
- چاپ پیشرفته: در این روش چاپ روی پارچه کاملا اتوماتیک بدون دخالت دست توسط دستگاه انجام می‌شود. در چاپ مدرن و پیشرفته انتقال طرح و تحویل پارچه توسط دستگاه‌های مخصوص صورت می‌گیرد. چاپ دیجیتال یکی از روش‌های مدرن چاپ پارچه محسوب می‌شود.
2- روش‌های چاپ طرح روی پارچه
- چاپ مقاوم: پس از اینکه قسمت‌هایی از پارچه توسط خمیر مخصوص پوشانده شد، پارچه رنگ آمیزی می‌شود. این خمیر مقاوم رنگ را به خود نمی‌گیرد و فقط بخش‌هایی که با خمیر نپوشانده‌اند، رنگ را جذب می‌کند.
- چاپ مستقیم: طرح مورد نظر را به صورت مستقیم با رنگ روی پارچه چاپ می‌کنند.
- چاپ تخلیه: ابتدا تمام سطح پارچه به طور کامل رنگ می‌شود. سپس با استفاده از مواد مخصوصی، رنگ قسمت‌هایی که به عنوان طرح مشخص شده‌اند، از روی پارچه حذف می‌کنند. دررواقع پارچه‌های رنگی با طرح‌های سفید به وجود می‌آید. جوهری که برای چاپ تخلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، شفاف است. به این جوهر فعال‌کننده‌ای به نام فرمالدئید سولفسیلات اضافه می‌کنند. گاهی اوقات مقاومت رنگ‌ها به حدی بالاست که عمل سفید کردن پارچه ممکن است کامل انجام نشود. در این حالت طرح‌های ایجاد شده به رنگ‌های سبزکلمی، آبی یا بنفش شکل می‌گیرند اما در مقایسه با زمینه پارچه روشن‌تر هستند.
3- بهترین روش‌های چاپ پارچه
چاپ سیلک اسکرین
این روش به صورت دستی انجام می‌شود. انتقال طرح بر روی پارچه با یک توری فیلم انجام می‌گیرد. ابتدا روی یک قاب توری با روزنه‌های ریز می‌کشند. سپس قسمت‌هایی را که نباید چاپ شوند با لاک مخصوص می‌پوشانند. در مرحله بعدی اسکرین‌ها را روی پارچه قرار می‌دهند و در پایان برای نفوذ رنگ‌ها به روی پارچه و چاپ شدن طرح از راه روزنه‌های موجود روی اسکرین از کفگیرک چوبی استفاده می‌کنند.
چاپ اسکرین چرخشی و چاپ اسکرین فلت بد، دو نوع مختلف چاپ اسکرین هستند. اسکرین چرخشی به دلیل قیمت پایین‌تر، تکنیک رایج‌تری به شمار می‌آید. البته به طور کلی چاپ اسکرین به دلیل زحمت فراوان و هزینه بالا زیاد به صرفه نمی‌باشد.
چاپ روتاری یا غلتکی
در روش چاپ غلتکی پارچه‌ها از بین غلتک‌های حکاکی شده می‌گذرند. هر غلتک موظف است یکی از رنگ‌های به کار رفته در طرح پارچه را چاپ کند. طاقه‌های استفاده شده برای دوخت لباس به این روش رنگ آمیزی و چاپ می‌شوند. در این روش طرحی یکدست و کیفیت بالایی وجود دارد. پس از اتمام چاپ روی پارچه، طی فرآیند بخار دادن رنگ‌ها را روی پارچه تثبیت می‌کنند.
چاپ باسمه
در این شیوه‌ی چاپ روی پارچه، طرح‌ها و نقش ها را روی چوب، مس و… می‌سازند. در قسمت‌های تراشیده رنگ می‌ریزند. سپس آن‌ها را روی سطح پارچه با نظم و فاصله مناسب فشار می‌دهند.
چاپ شابلون استنسیل
در این شیوه شابلون‌هایی از جنس چوب، فلز، پلاستیک یا کاغذ که به شکل طرح و نقش مورد نظر بریده شده، استفاده می‌شوند. شابلون را روی پارچه قرار داده و در قسمت هایی طرحدار شابلون از رنگ استفاده می‌شود.
چاپ اسپری
این نوع چاپ توسط اسپری‌کننده‌های مخصوص انجام می‌شود. معمولا از یک تفنگ اسپری برای پاشیدن رنگ روی شابلون استفاده می‌کنند.
چاپ دیجیتال مستقیم روی پوشاک
در این نوع چاپ از چاپگر جوهرافشانی که با جوهر مخصوص پر شده استفاده می‌کنند. چاپ به صورت مستقیم توسط کامپیوتر روی پارچه انجام می‌شود. پس از چاپ اثر هنری با رنگ، آن را توسط پرس حرارتی یا تونل خشک حرارت می‌دهند تا رنگ آن تثبیت شود. در این نوع چاپ محدودیتی در تعداد چاپ وجود ندارد. تصاویر واقعی را به هر تعدادی که بخواهید، می‌توانید روی پارچه‌ها چاپ کنید. عیبی که چاپ دیجیتالی دارد این است که به مرور زمان و شستن مداوم پارچه تصویری که روی آن چاپ شده، کمرنگ می‌شود. این روش از هنرهای مدرن در صنعت مد محسوب می‌شود و از پرطرفدارترین و جدیدترین روش‌های چاپ روی پارچه است.
چاپ روی پارچه با انتقال گرما و حرارت
در این روش از یک دستگاه پرس حرارتی و یک دستگاه چاپ استفاده می‌کنند. نباید این روش را با چاپ سابلیمیشن اشتباه بگیرید. ابتدا طرح مورد نظر روی کاغذ کشیده و رنگ آمیزی می‌شود. سپس کاغذ به همراه پارچه از دستگاه پرس حرارتی عبور داده می‌شود. با این کار طرح روی کاغذ به سطح پارچه انتقال می‌یابد. این نوع چاپ نیز با شستن زیاد کمرنگ می‌شود.
چاپ با استفاده از چاپگرهای جوهرافشان
در این روش خانگی از چاپگر جوهر افشان برای چاپ عکس و طرح روی تکه پارچه استفاده می‌کنند.
چاپ سابلیمیشن
در این روش چاپ روی پارچه از حرارت ۲۰۰ درجه برای تصعید رنگ استفاده می‌کنند. در این روش پرهزینه رنگ روی الیاف پارچه نشسته و با مولکول‌های آن ترکیب شده و طرح واضح و جذابی ایجاد می‌کند. این روش را نمی‌توان روی پارچه‌های نخی پیاده کرد. با انداختن پارچه جلوی نور آفتاب این نوع چاپ کمرنگ می‌شود.
چاپ عکس روی پارچه
در این شیوه سطح پارچه توسط امولوسیون عکس مایع که شدیدن به نور حساس است، پوشانده می‌شود. و در ادامه عکس مورد نظر روی آن چاپ می‌شود. دقیقا مثل چاپ عکس نگاتیوی با تابیدن نور به قسمت هایی از پارچه، آن قسمت رنگی می‌شود و قسمت‌های نور نخورده بی‌رنگ باقی می‌ماند.
4- قیمت چاپ روی پارچه به چه عواملی بستگی دارد؟
جنس رنگ، مقدار رنگ استفاده شده و نوع طرح عواملی هستند که در قیمت چاپ روی پارچه دخیل هستند. همچنین جنس پارچه، متراژ و اندازه‌ی آن، کیفیت چاپ، ماندگاری طرح و رنگ و روشی که چاپ انجام می‌شود، همگی از عوامل تاثیر گذار روی قیمت چاپ هستند. هر چه متراژ پارچه‌ای بیشتر باشد قیمت و هزینه چاپ آن بیشتر است.
– تاثیر شستشو بر روی رنگ چاپ پارچه
ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا رنگ‌هایی که برای چاپ روی پارچه استفاده می‌شود در مقابل شستشو مقاوم هستند یا نه؟ برای پاسخ به این سوال باید نوع چاپی که روی پارچه انجام شده بررسی کنید. برای هر نوع چاپی از رنگ و جوهر و روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود. به عنوان مثال در چاپ پارچه‌هایی که مخصوص پوشاک و لباس هستند از رنگ‌هایی با مقاومت بالا استفاده می‌شود. زیرا لباس‌ها به طور مرتب شسته می‌شوند و بنابراین کیفیت و نوع چاپ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای چاپ روی بنرها و بیلبوردهای تبلیغی نیازی نیست از رنگ‌های تثبیت شونده استفاده کرد زیرا این نوع پارچه‌ها در معرض شستشو و از دست دادن زنگ قرار نمی‌گیرند.
6- چاپ روی جنس‌های مختلف پارچه
- چاپ روی پارچه‌ی رول: چاپ این نوع پارچه با روش چاپ دیجیتال و دستگاه‌های اتوماتیک صورت می‌گیرد. این روش پارچه‌هایی به عرض 150 سانتی متر را پوشش می‌دهد. طرح مورد نظر را روی کاغذ سابلیمیشن چاپ می‌کنند سپس کاغذ به حالت رول در می‌آید. ثبات این نوع چاپ عالی است و با شستشو کمرنگ نمی‌شود.
- چاپ بر روی پارچه‌ی مخمل: این جنس پارچه برای رومبلی، کوسن، دکوراسیون داخلی طرفداران زیادی دارد. چاپ روی پارچه مخمل قابل شستشو می‌باشد و در صنایع دستی از پارچه مخمل چاپ شده زیاد استفاده می‌کنند.
- چاپ روی پارچه‌ی ساتن: از این نوع پارچه برای تبلیغ پوشاک، روسری، پرچم و مانتو استفاده می‌شود. قابلیت شستشو، استفاده در دکوراسیون خانگی از مزایای چاپ روی پارچه سات است.
- چاپ پرچم برای تشریفات: در این نوع چاپ از دولایه ساتن استفاده می‌شود. این چاپ در دفاتر مدیریت و همایش‌ها با چاپ لوگوی شرکت و رنگ آمیزی آن روی پرچم‌ها، کاربرد دارد.
بی شک با استفاده از جدیدترین فناوری‌های چاپ روی پارچه، به سادگی تغییرات و پیشرفت‌ها در این عرضه را می‌توان حس کرد. چاپ روی پارچه به خصوص چاپ دیجیتال مزایای زیادی دارد و علاوه بر یک صنعت یک هنر مدرن نیز محسوب می‌شود. در گذشته به دلیل کمبود نقش و نگار، طرح و رنگ‌ها انتخاب‌ها محدودتر بود اما امروز با صنعتی شدن دنیا و پیشرفته شدن ماشین‌آلات و دستگاه‌های چاپ برای هر نوع سلیقه و تقاضایی انواع مختلف پارچه با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع برای تولید لباس، مبل، پرده، دکوراسیون داخلی و… در بازارها موجود است.
